Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn quốc, việc xây dựng một nền tư pháp hiện đại, minh bạch và hiệu quả đòi hỏi ngành Kiểm sát nhân dân phải chủ động thích nghi, đổi mới phương thức hoạt động. Trong đó, xây dựng ngành Kiểm sát thông minh trên nền tảng dữ liệu số chính là một hướng đi chiến lược, mang tính đột phá nhằm nâng cao hiệu quả công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp.
1. Kiểm sát hiện đại, thông minh – Xu thế phát triển tất yếu
“Kiểm sát thông minh” không chỉ đơn thuần là việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động nghiệp vụ mà là việc tích hợp, phân tích và sử dụng dữ liệu số một cách có hệ thống, phục vụ việc ra quyết định một cách chính xác, kịp thời và hiệu quả. Việc chuyển từ phương thức làm việc thủ công sang phương thức quản lý và vận hành dựa trên dữ liệu sẽ giúp tiết kiệm thời gian, tăng tính chính xác, đồng thời đảm bảo tính minh bạch và khả năng giám sát nội bộ.



2. Dữ liệu số - Nền tảng cốt lõi của kiểm sát hiện đại
Trong hoạt động kiểm sát, dữ liệu chính là “nguồn tài nguyên mới”. Những dữ liệu về tội phạm, hồ sơ vụ án, kết quả điều tra, thống kê hình sự, công tác thi hành án,… nếu được thu thập, lưu trữ và phân tích bài bản sẽ tạo nên một kho dữ liệu pháp lý liên thông, phục vụ việc kiểm sát thực hiện pháp luật một cách khách quan và khoa học.
Việc xây dựng hệ thống dữ liệu dùng chung giữa các đơn vị trong ngành cũng như liên kết với dữ liệu từ các cơ quan công an, tòa án, thi hành án… sẽ giúp Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai nâng cao năng lực dự báo tội phạm, kịp thời phát hiện vi phạm tố tụng và phòng ngừa oan, sai.
3. Ứng dụng thực tiễn tại Viện kiểm sát Đồng Nai
Tại Đồng Nai, công tác chuyển đổi số đã bước đầu hình thành nền tảng dữ liệu số hóa qua việc sử dụng phần mềm “Sổ thụ lý điện tử án hình sự” để phục vụ công tác quản lý, chỉ đạo, điều hành, tổng hợp số liệu, số hóa hồ sơ…, phần mềm thống kê nghiệp vụ, phần mềm “Trợ lý ảo cho Kiểm sát viên”, tích hợp chữ ký số và hệ thống “Quản lý văn bản và điều hành”…. Các kiểm sát viên có thể truy cập và xử lý hồ sơ số trên nền tảng nội bộ, góp phần rút ngắn thời gian giải quyết án, hạn chế sai sót trong quá trình kiểm sát.
Tuy nhiên, để xây dựng ngành Kiểm sát thực sự thông minh, việc chuẩn hóa dữ liệu, liên thông hệ thống phần mềm, và áp dụng phân tích dữ liệu thông minh (big data, AI) là những bước đi quan trọng trong thời gian tới.



4. Định hướng và giải pháp
Để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng ngành Kiểm sát thông minh, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Đồng Nai cần tập trung vào một số giải pháp trọng tâm:
• Chuẩn hóa và số hóa toàn bộ hồ sơ, văn bản nghiệp vụ.
• Tích hợp dữ liệu đa ngành, từng bước hình thành hệ sinh thái tư pháp số liên thông giữa Viện kiểm sát, Công an, Tòa án, Thi hành án.
• Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong hỗ trợ phân tích hồ sơ, nhận diện dấu hiệu vi phạm, và đưa ra cảnh báo nghiệp vụ.
• Tăng cường đào tạo kỹ năng xử lý dữ liệu và sử dụng phần mềm cho đội ngũ cán bộ, kiểm sát viên.
• Bảo đảm an ninh, an toàn dữ liệu, không để xảy ra rò rỉ hoặc xâm nhập thông tin nghiệp vụ nhạy cảm.
5. Kết luận
Chuyển đổi số không chỉ là một cuộc cách mạng công nghệ mà còn là sự đổi mới toàn diện trong tư duy và cách làm việc của ngành Kiểm sát. Xây dựng ngành Kiểm sát thông minh trên nền tảng dữ liệu số sẽ tạo ra một hệ thống vận hành hiệu quả, khoa học, công bằng và minh bạch hơn – đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và phục vụ tốt hơn quyền lợi của nhân dân.