Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cùng tiến trình chuyển đổi số quốc gia đang đặt ra những yêu cầu mới đối với đội ngũ cán bộ ngành Kiểm sát nhân dân. Không chỉ giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, người cán bộ kiểm sát trong thời đại số cần được trang bị các kỹ năng số toàn diện, để đáp ứng tốt hơn yêu cầu cải cách tư pháp và hội nhập quốc tế.
1. Yêu cầu về kỹ năng số trong công tác kiểm sát hiện đại
a. Văn hóa số và tư duy số
Trước hết, người cán bộ kiểm sát cần hình thành một tư duy số hóa – tức là khả năng tiếp cận, sử dụng và khai thác công nghệ như một phần tất yếu trong công việc. Bên cạnh đó, văn hóa số thể hiện qua thái độ tích cực với cái mới, ý thức tôn trọng quyền riêng tư, đạo đức sử dụng dữ liệu và tinh thần sẵn sàng chia sẻ, học hỏi trong môi trường số.



b. Thành thạo thao tác phần mềm nghiệp vụ
Trong công tác hằng ngày, cán bộ kiểm sát phải thường xuyên sử dụng các phần mềm quản lý án, xử lý văn bản điện tử, báo cáo thống kê … Do đó, kỹ năng sử dụng thành thạo các công cụ công nghệ trở thành tiêu chuẩn bắt buộc để nâng cao hiệu suất công việc và tránh sai sót.
c. Phân tích và xử lý dữ liệu
Ở cấp cao hơn, cán bộ kiểm sát – đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, chuyên viên thống kê, nghiệp vụ – cần có khả năng đọc hiểu dữ liệu, phân tích thông tin và ra quyết định dựa trên dữ liệu. Trong bối cảnh ngành từng bước ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn, đây là kỹ năng quan trọng để khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu số phục vụ công tác kiểm sát.
d. Kỹ năng bảo mật và an toàn thông tin
Trong môi trường làm việc số, nơi hồ sơ vụ án, dữ liệu cá nhân và văn bản mật được lưu trữ và xử lý qua mạng, việc nắm vững kiến thức cơ bản về an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu, tránh lộ lọt thông tin nghiệp vụ là yêu cầu sống còn.



2. Mô hình đào tạo và tự đào tạo cán bộ kiểm sát thời đại số
Để đáp ứng yêu cầu nêu trên, cần xây dựng và triển khai một mô hình đào tạo kỹ năng số cho cán bộ kiểm sát theo hướng đồng bộ, thực chất và thích ứng nhanh.
a. Đào tạo tập trung theo chương trình khung
Xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng số cơ bản – nâng cao cho cán bộ kiểm sát, trong đó xác định rõ cấp độ kỹ năng cần thiết theo từng vị trí việc làm (lãnh đạo, kiểm sát viên, chuyên viên...).
Tổ chức các khóa tập huấn trực tiếp kết hợp trực tuyến, gắn với phần mềm, tình huống cụ thể của ngành để đảm bảo tính thực hành cao.
Tăng cường hợp tác với các đơn vị chuyên môn, cơ sở đào tạo uy tín trong lĩnh vực công nghệ thông tin và chuyển đổi số để cập nhật kiến thức hiện đại.
b. Tự đào tạo và học tập suốt đời
Khuyến khích mỗi cán bộ kiểm sát xây dựng kế hoạch tự học kỹ năng số cá nhân, sử dụng các nền tảng học tập trực tuyến như Coursera, Udemy, các lớp ngắn hạn về kỹ năng công nghệ, bảo mật, phân tích dữ liệu.
Xây dựng và chia sẻ “cẩm nang số” nội bộ gồm các hướng dẫn thao tác phần mềm, xử lý tình huống Công nghệ thông tin phổ biến, mẹo bảo mật… nhằm hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình học tập.
Thiết lập mạng lưới chia sẻ tri thức số trong ngành, nơi các đơn vị tiên phong hướng dẫn, kèm cặp các đơn vị khác – nhất là các khu vực vùng sâu, vùng xa.
3. Định hướng xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm sát số
Ngành Kiểm sát nhân dân đang hướng tới xây dựng đội ngũ cán bộ kiểm sát “vừa hồng, vừa chuyên, vừa số”, trong đó kỹ năng số là một thành tố không thể thiếu. Mỗi cán bộ, công chức, viên chức không chỉ là người sử dụng công nghệ, mà cần trở thành người kiến tạo giá trị số trong công việc.
Sự chủ động trong học hỏi, thích nghi và phát triển kỹ năng công nghệ sẽ là nền tảng để đội ngũ cán bộ kiểm sát tiếp tục giữ vững bản lĩnh chính trị, trình độ chuyên môn và sẵn sàng đảm đương tốt nhiệm vụ trong bối cảnh đổi mới và hội nhập.
Chuyển đổi số là một quá trình toàn diện và lâu dài, trong đó con người là trung tâm, là chủ thể. Việc trang bị đầy đủ kỹ năng số cho cán bộ Kiểm sát không chỉ giúp nâng cao chất lượng công việc, mà còn góp phần xây dựng ngành Kiểm sát nhân dân chuyên nghiệp, hiện đại và liêm chính trong thời đại mới.