​I. KHÁI QUÁT ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH

          Tỉnh Đồng Nai nằm trong vùng kinh tế trọng điểm Nam bộ, có diện tích 12.737 km². Tỉnh Đồng Nai có địa hình vùng đồng bằng và trung du với những dãy núi thấp dần theo hướng bắc nam, với địa hình tương đối bằng phẳng.

Lịch sử của Đồng Nai gắn liền với lịch sử của vùng đất Nam Bộ. Pháp chia tỉnh Biên Hòa thành ba tỉnh là Biên Hòa, Thủ Dầu Một và Bà Rịa. Đến thời Việt Nam Cộng hòa, đất Đồng Nai được chia làm 03 tỉnh là Biên Hòa, Long Khánh, Phước Tuy. Đầu năm 1975, hợp nhất 03 tỉnh này thành lập tỉnh Đồng Nai, tỉnh lỵ đặt tại thị xã Biên Hòa. Năm 1976 thành phố Biên Hòa được thành lập.

Đồng Nai có hệ thống giao thông thuận tiện với nhiều tuyến đường huyết mạch quốc gia đi qua, như Quốc lộ 1, Quốc lộ 20, Quốc lộ 51; tuyến đường sắt Bắc - Nam; gần cảng Sài Gòn, sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất, góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế trong vùng cũng như giao thương với cả nước, đồng thời có vai trò gắn kết vùng Đông Nam Bộ với Tây Nguyên. Đồng Nai có nhiều cụm công nghiệp nghề truyền thống và hơn 32 khu công nghiệp đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và đi vào hoạt động, như Long Thành, An Phước, Nhơn Trạch II, Biên Hòa II, Amata...

II. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH, XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN CỦA NGÀNH KIỂM SÁT ĐỒNG NAI

 1. Quá trình thành lập ngành Kiểm sát Đồng Nai

Thực hiện Sắc Luật số 01/SL ngày 15/3/1976 của Chính phủ Cách mạng lâm thời cộng hòa Miền Nam Việt Nam và Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân (VKSND) năm 1960, Bộ Tư pháp - Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa Miền Nam Việt Nam ban hành Nghị định số 09/BTP-NĐ ngày 23/4/1976 thành lập 21 VKSND cấp tỉnh trực thuộc Trung ương ở các tỉnh, thành phố phía nam trong đó có VKSND tỉnh Đồng Nai.

Biên chế khi mới thành lập đến năm 1978 có 71 người, trong đó phần lớn là bộ đội chuyển ngành, có 10 người được điều động từ Viện kiểm sát các tỉnh Miền Bắc vào, 05 người là học viên Trường Đào tạo cán bộ kiểm sát. Trong đó 80% có trình độ văn hóa Trung học phổ thông, 20% tốt nghiệp Trung học cơ sở.

Đối với Viện kiểm sát cấp huyện, thực hiện Quyết định số 33/QĐ-76 ngày 02/8/1976 của VKSND ân tối cao, VKSND tỉnh Đồng Nai đã triển khai thành lập được 08 đơn vị gồm có: TP. Biên Hòa, Thị xã Vũng Tàu, các huyện Long Đất, Châu Thành, Thống Nhất, Duyên Hải, Long Thành, Xuân Lộc.

Qua 49 năm xây dựng và trưởng thành, VKSND tỉnh Đồng Nai đã có nhiều đóng góp quan trọng vào việc giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh Đồng Nai, góp phần tích cực vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nhà.

 2. Quá trình thành lập ngành Kiểm sát Bình Phước

Thực hiện Nghị quyết kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa IX nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về việc phân chia địa giới hành chính của hai tỉnh Bình Dương và Bình Phước trên cơ sở tách ra từ tỉnh Sông Bé. Ngày 26/12/1996,  Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Quyết định số 11/QĐ-TC thành lập VKSND tỉnh Bình Phước và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/01/1997.

Thời điểm thành lập, VKSND tỉnh Bình Phước chỉ có 04 Phòng nghiệp vụ, Văn phòng và 05 VKSND cấp huyện; với 10 biên chế ở cấp tỉnh và 38 biên chế ở 05 VKSND cấp huyện. Thời kỳ này gặp rất nhiều khó khăn, thiếu trụ sở làm việc, nhân sự có 07 kiểm sát viên, trình độ chuyên môn và kinh nghiệm chưa cao. So với yêu cầu cải cách tư pháp theo Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị, cơ sở vật chất, kinh phí hoạt động và nhân sự của ngành Kiểm sát Bình Phước còn rất thiếu thốn và chưa đảm bảo.

Tuy nhiên, nhờ tinh thần đoàn kết và phát huy truyền thống của Ngành nên cán bộ, kiểm sát viên hai cấp trong tỉnh Bình Phước đã vượt qua khó khăn, không ngừng hoàn thiện mình. Nhiều kiểm sát viên trẻ luôn cầu tiến, tích cực trau dồi kiến thức và kinh nghiệm để nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu mới của công việc được giao; đã thể hiện được bản lĩnh, tận tụy, nhiệt tình, năng động trong công tác đấu tranh phòng chống tội phạm; có tinh thần quyết đoán trong nghề nghiệp; thận trọng, khách quan, trung thực trong công tác nghiệp vụ; đảm bảo tham mưu chính xác cho lãnh đạo.

Trải qua 28 năm xây dựng và phát triển, VKSND tỉnh Bình Phước đã góp phần tích cực vào giữ vững an  ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo các quyền dân chủ của nhân dân và phục vụ nhiệm vụ chính trị tại  địa phương, góp phần đảm bảo cho pháp luật được chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất.

3. Viện kiểm sát nhân dân hai cấp tỉnh Đồng Nai từ 01/7/2025

 Kể từ ngày 01/7/2025, theo Nghị quyết 84/2025/UBTVQH15 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về việc thành lập VKSND cấp tỉnh, VKSND khu vực; quy định phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của VKSND khu vực, VKSND tỉnh Đồng Nai (mới) được thành lập trên cơ sở sáp nhập VKSND tỉnh Đồng Nai (cũ) và VKSND tỉnh Bình Phước.

Ngày 20/6/2025, VKSND tối cao công bố và trao Quyết định điều động, bổ nhiệm đồng chí Nguyễn Quốc Hân - Kiểm sát viên cao cấp, Viện trưởng VKSND tỉnh Trà Vinh giữ chức vụ Viện trưởng VKSND tỉnh Đồng Nai. Trao Quyết định bổ nhiệm chức vụ Phó Viện trưởng VKSND tỉnh Đồng Nai cho các đồng chí: Nguyễn Mạnh Thắng, Nguyễn Thị Trang Hoàng, Lê Nguyễn Thắng, Ngô Hữu Nghĩa, Phan Văn Phong, Vũ Văn Chương và Ngô Văn Đạt.

Sau khi sáp nhập, VKSND tỉnh Đồng Nai với tổ chức bộ máy mới bao gồm 09 Phòng nghiệp vụ, Phòng Thanh tra - khiếu tố và Văn phòng; 14 VKSND khu vực được đặt theo thứ tự từ khu vực 1 đến khu vực 14, phân chia, sắp xếp trên cơ sở các đơn vị hành chính cấp huyện trước đây (tỉnh Đồng Nai (cũ) có 08 VKSND khu vực và tỉnh Bình Phước (cũ) có 06 VKSND khu vực). Tổng số biên chế tại thời điểm sáp nhập là 514 biên chế.

Sáng 30/6/2025, VKSND tỉnh Đồng Nai công bố và trao quyết định bổ nhiệm chức vụ Viện trưởng, Phó viện trưởng VKSND 14 khu vực trên địa bàn tỉnh Đồng Nai mới.

Ngày 04/7/2025, VKSND tỉnh Đồng Nai công bố và trao các Quyết định bổ nhiệm chức vụ 11 Trưởng phòng và 25 Phó Trưởng phòng thuộc VKSND tỉnh.

Ngay sau khi đi vào hoạt động, đồng chí Viện trưởng cùng Ban lãnh đạo kịp thời nắm bắt tình hình của địa phương, lãnh đạo đơn vị phát huy truyền thống đoàn kết, triển khai sắp xếp tổ chức bộ máy, chủ động triển khai các bước để hoạt động kiểm sát được thực hiện đồng bộ, thông suốt, tránh gây xáo trộn, ảnh hưởng đến hoạt động tố tụng.

Hiện tại, công chức làm công tác chuyên môn VKSND hai cấp đều tốt nghiệp đại học, trên đại học và được đào tạo về nghiệp vụ kiểm sát. Có khoảng 80% công chức là đảng viên, trong số này có khoảng 30% đã tốt nghiệp các lớp cao cấp, trung cấp lý luận chính trị. Đội ngũ công chức, kiểm sát viên thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, có bản lĩnh chính trị, giữ vững phẩm chất, đạo đức; đồng thời tích cực học tập, nghiên cứu nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tinh thông nghề nghiệp, rèn luyện theo 05 đức tính của người cán bộ kiểm sát mà Bác Hồ đã dạy “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”, đáp ứng được yêu cầu thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Ngành, thực hiện tốt vai trò tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong lĩnh vực kiểm sát. VKSND tỉnh vững tin thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp, góp phần vào công cuộc đổi mới, xây dựng tỉnh Đồng Nai mới ngày càng phát triển.

Thời gian tới, trong bối cảnh Đảng và Nhà nước quan tâm sâu sắc đến hoạt động cải cách tư pháp; dù vẫn còn nhiều khó khăn, tình hình tội phạm ngày càng diễn biến phức tạp, phương thức, thủ đoạn phạm tội đa dạng, tinh vi; biên chế trong các cơ quan tiến hành tố tụng giảm, trong khi lượng công việc lại gia tăng; tập thể Ban lãnh đạo và toàn thể công chức, người lao động trong VKSND hai cấp cần nỗ lực không ngừng, tiếp tục kế thừa và phát huy những thành tựu mà các thế hệ cha, anh đi trước, luôn khắc ghi lời dạy của Bác đối với ngành Kiểm sát “Công minh, chính trực, khách quan, thận trọng, khiêm tốn”. Đội ngũ kiểm sát viên, công chức cần phải học hỏi thêm nhiều kinh nghiệm về tố tụng, kỹ năng tranh luận tại tòa và tiếp cận các vấn đề pháp lý thực tiễn, hoàn thiện kỹ năng xét xử theo đúng tinh thần cải cách tư pháp là “tranh tụng tại phiên tòa là trung tâm”, trong đó, vai trò của kiểm sát viên trong các vụ án hình sự được thể hiện rõ nét tính chất thực hành quyền công tố nhà nước. Lãnh đạo, công chức đoàn kết, thống nhất, tạo sức mạnh tổng hợp để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, chung sức, chung lòng xây dựng ngành Kiểm sát nói chung và VKSND tỉnh Đồng Nai nói riêng ngày càng phát triển vững mạnh, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp và xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Cùng cấp ủy, chính quyền, các cơ quan, sở, ban, ngành của tỉnh chung tay xây dựng tỉnh Đồng Nai ngày càng yên bình, thịnh vượng, cùng cả nước tiến vào kỷ nguyên mới - Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam./.