Trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách, pháp luật để kiểm soát ma túy. Tuy nhiên, tình trạng sử dụng và tái nghiện vẫn diễn biến phức tạp ở nhiều địa phương, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng và trật tự an toàn xã hội. Hiện nay, ở nước ta số người nghiện chất ma túy không nhỏ và phát hiện ở nhiều nơi, nhiều địa phương, trong đó tỷ lệ tái nghiện sau cai nghiện còn cao. Người sử dụng ma túy dễ phát sinh các hành vi vi phạm pháp luật như trộm cắp tài sản, cướp giật tài sản, thậm chí gây án mạng do ảo giác, kích động.
Trước đây, hành vi sử dụng ma túy trái phép chỉ bị xử phạt hành chính, chưa đủ sức răn đe. Người tái nghiện nhiều lần vẫn chỉ bị đưa đi cai nghiện hoặc phạt tiền, dẫn đến tâm lý coi thường pháp luật.

Ngày nay, xuất phát từ yêu cầu cấp thiết, khách quan và tình hình thực tiễn, ngày 25/6/2025 tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật Hình sự (BLHS), bổ sung tội “Sử dụng trái phép chất ma túy” quy định tại Điều 256a nhằm tăng cường chế tài xử lý hình sự đối với người tái sử dụng ma túy trong các trường hợp đặc biệt. Đây là bước tiến quan trọng trong công tác phòng, chống ma túy, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và giữ gìn trật tự xã hội.
Nội dung cơ bản của Điều 256a BLHS quy định: Người nào sử dụng trái phép chất ma túy thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 02 năm đến 03 năm:
• Đang trong thời hạn cai nghiện bắt buộc hoặc điều trị nghiện bằng thuốc thay thế theo Luật Phòng, chống ma túy;
• Đang trong thời hạn quản lý sau cai nghiện;
• Đang trong thời hạn 02 năm kể từ ngày hết quản lý sau cai và trong thời gian bị quản lý với tư cách là người sử dụng trái phép chất ma túy;
• Đang trong thời hạn 02 năm kể từ khi tự ý chấm dứt cai nghiện tự nguyện hoặc điều trị bằng thuốc thay thế.
Về chế tài:
• Phạm tội lần đầu trong các trường hợp trên: phạt tù từ 02 đến 03 năm.
• Tái phạm: phạt tù từ 03 đến 05 năm.

Việc tiếp tục đưa hành vi “Sử dụng trái phép chất ma túy” vào trong BLHS để xử lý hình sự có ý nghĩa rất lớn: Không chỉ ngăn chặn tái nghiện (Người vi phạm sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự, không còn tâm lý coi thường pháp luật); Bảo vệ sức khỏe cộng đồng (Giảm nguy cơ lây nhiễm HIV/AIDS và các bệnh xã hội khác), mà còn góp phần giữ gìn trật tự an toàn xã hội (Hạn chế các loại tội phạm phát sinh từ ma túy).
Tuy nhiên, Nhà nước vẫn khuyến khích và tạo điều kiện để người nghiện cai nghiện thành công, tái hòa nhập cộng đồng. Điều 256a không hình sự hóa tất cả người nghiện, mà chỉ xử lý với những trường hợp đã được quản lý, điều trị nhưng vẫn cố tình vi phạm.
Qua bài viết này, tác giả mong muốn nhắm nhủ đến mọi người dân rằng:
- Ma túy là hiểm họa của toàn xã hội, hủy hoại tương lai của mỗi cá nhân, gia đình và giống nòi;
- Hãy nói “KHÔNG” với ma túy!
- Tuyên truyền rộng rãi để mọi người biết rằng: Từ ngày 01/7/2025, hành vi sử dụng ma túy trong các trường hợp thuộc Điều 256a sẽ bị xử lý hình sự;
- Gia đình, nhà trường và xã hội cần phối hợp quản lý, giáo dục con em, không để sa vào tệ nạn ma túy nói riêng và các tệ nạn xã hội nói chung;
- Các tổ chức, đoàn thể cần hỗ trợ người nghiện cai nghiện thành công, đồng thời kịp thời tố giác hành vi vi phạm, tái nghiện.
Mỗi người dân hãy là một chiến sĩ trên mặt trận đấu tranh đẩy lùi và tiến tới loại bỏ ma túy trong xã hội; tích cực cùng chung tay xây dựng xã hội an toàn – lành mạnh – không ma túy.
Khi phát hiện đối tượng có sử dụng trái phép chất ma túy, hãy chủ động gọi điện thoại hoặc liên hệ trực tiếp, báo ngay cho Công an địa phương gần nhất để xử lý theo quy định pháp luật. Mọi thông tin về người tố giác, trình báo sẽ được bảo mật tuyệt đối, nhằm đảm bảo sự an toàn và tâm lý yên tâm cho người tố giác, trình báo./.